مقدمه
در آوریل 2016، هنگام بررسیِ یک کمپین فیشینگِ اسمسی به نام RuMMS که هدف‌هایی از اروپا با سیستم عامل اندروید را هدف قرار می‌داد، متوجه سه کمپینِ فیشینگِ اسمسیِ دیگر شدیم که بنا به گزارش‌ها در دانمارک(فوریه ۲۰۱۶)، در ایتالیا(فوریه ۲۰۱۶) و در ایتالیا و دانمارک(آوریل ۲۰۱۶) پخش می‌شدند.
برخلاف کمپین RuMMS، این سه کمپین در اروپا از تکنیک‌های view overlay(همان تکنیک‌هایی که در بدافزار SlemBunk استفاده شده بودند و توصیف کردیم) استفاده کردند تا ورودی‌هایی مشابه با برنامه‌های گوشی برای اطلاعات ورود به نمایش بگذارند، و در ادامه کاربرانی که در جریان نبودند را گول بزنند تا اطلاعات بانکی خود را در اختیارشان قرار دهند.
شکل۱ پروسه‌ی این‌که چطور این بدافزارهای پوششی توسط فیشینگِ اسمسی پخش می‌شدند و کاربران اندروید را آلوده می‌کردند را نشان می‌دهد.
شکل۱. نمای کلی
عاملان تهدید معمولاً ابتدا سرورهای دستور و کنترل(C2) و سایت‌های میزبانیِ بدافزار را پیکربندی میکنند، سپس بدافزارها را بر روی سایت‌های میزبانی قرار می‌دهند و لینکی که به بدافزار هدایت می‌کند را از طریق اسمس برای قربانی می‌فرستند. پس از نصب‌شدن روی دستگاه، بدافزار یک پروسه را برای مانیتور کردن این‌که کدام برنامه در حال اجرا روی صفحه‌ی کاربر(foreground) است، راه‌اندازی می‌کند. وقتی کاربر یک برنامه‌ی آشنا را روی صفحه اجرا می‌کند که بدافزار برای هدف‌قرار دادنِ آن برنامه طراحی شده است(مثلاً اپلیکیشن بانک)، بدافزار یک view برای فیشینگ در روی آن برنامه به صورت overlay(پوششی) به نمایش در می‌آورد. کاربری که در جریان این حمله نیست، با فرض این‌که از برنامه‌ی معتبری استفاده می‌کند، ورودی‌های مورد نیاز(اطلاعات کارت بانکی) را وارد می‌کند؛ که این اطلاعات به سرور C2 که توسط گردانندگان این ویروس کنترل می‌شود ارسال می‌شوند.
در بررسی‌های موشکافانه روی بدافزارهایی که از طریق فیشینگ اسمسی پخش می‌شوند، ما به تازگی مشاهده کرده‌ایم که این نوع حملات با وجود اطلاع‌رسانی محققان امنیتی کماکان در حال اجرا هستند. علاوه بر این تحقیقات نظام‌مند ما یافته‌هایی که در عین جالب بودن، نگران‌کننده هستند را پیدا کرده است:
- · از فوریه‌ی 2016 تا ژوئن 2016، ما 55 برنامه‌ی مخرب که در سری‌های فیشینگ اسمسی در اروپا به کار رفته بودند را یافته‌ایم. همه‌ی نمونه‌بدافزارها از تکنیک viewی پوششیِ مشابهی برای سرقت اطلاعات بانکی استفاده میکنند و همه‌ی آنها از پروتکل روش اشتراک‌گذاریِ C2 مشابهی بهره می‌برند. در کنار سه کمپینی که به صورت عمومی در دانمارک و ایتالیا مشخص شدند، ما بدافزار مشابهی را در آلمان در مارس 2016 و در اتریش در آوریل 2016 تا مِی 2016 مشاهده کردیم. در ژوئن 2016، ما هنوز نمونه‌های جدیدی در حال ظهور و استفاده شدن در دانمارک؛ و چند کشور اروپایی می‌بینیم که کاربران را هدف قرار داده‌اند.
- · کاربرد کلیدی این نمونه‌ها همه یکسان است؛ با این وجود، طی زمان متوجه شدیم که نمونه‌ها در چند شاخه‌ی مختلف در حال تحول و توسعه هستند. برای مثال، کمپین‌های اخیر، برنامه‌های شناخته شده تری را نسبت به کمپین‌های اولیه هدف قرار داده‌اند، به عنوان مثال با تمرکزِ خاصی روی برنامه‌های پیام‌رسان، در مقابل برنامه‌های بانکی. همین‌طور، اپلیکیشن‌های مخربی که در کمپین‌های اخیر استفاده شده اند به دلیل استفاده از تکنیک‌های obfuscation به نسبت سخت‌تر از قبلی‌ها آنالیز می‌شوند. به علاوه، برخی کاربردهای بیشتری به آنها اضافه شده است؛ به طور خاص ما متوجه این شدیم که نسخه‌های جدیدتر، از تکنیک reflection برای دور زدن سرویس App Ops که روی نوشتن SMS محدودیت می‌گذارد(معرفی شده در اندروید نسخه‌ی 4.3) استفاده میکنند. همه‌ی این‌ها این معنی را می‌رسانند که عاملان این تهدید به صورت فعالانه در حال توسعه‌ی کدِ بدافزارشان هستند.
- · برخلاف کمپین RuMMS، که به طور کلی از سرویس‌های هاستینگِ shared برای پخشِ بدافزار استفاده می‌کرد، کمپین‌های فیشینگِ اسمسیِ اروپایی تنوعِ بیشتری در زیرساخت‌های استفاده شده، برای مثال استفاده از دامنه‌های شخصی، سایت‌های هک‌شده، و سرویس‌های کوتاه‌کردن URL، نشان می‌دهند. از فوریه‌ی 2016، ما ۲۷ لینک bit.ly را مشاهده کردیم که در بدافزار و پخش آن استفاده شده‌بودند. در ژوئن ۲۰۱۶، ما متوجه سه سرویس کوتاه‌کردن URL دیگر شدیم که عبارت بودند از tr.im, jar.mar و is.gd و در کمپین آخری استفاده شده بودند. این مسئله آن معنی را می‌رساند که گردانندگان این تهدید سعی دارند با استفاده از تنوع کوتاه‌کننده‌های URL، از تشخیص داده شدن جلوگیری کنند.
- · در مجموع، ما ۱۲ سرورِ C2 را که در ۵ کشور مختلف قرار داشتند و در این کمپین‌ها استفاده می‌شدند را شناسایی کردیم. بین آنها، آیپی آدرسِ 85.93.5.109 توسط 24 برنامه‌ی مخرب در دو کمپین و 85.93.5.139 توسط 8 برنامه‌ی مخرب استفاده شده بود. ما همچنین ۴ سرورِ C2 را مشاهده کردیم که همگی در رنج آیپی 85.93.5.0/24 بودند. همه‌ی این‌ها نشانگر آن است که گردانندگان تهدید دسترسی بر منابع شبکه‌ی ارتباطی قابل توجهی دارند.
- · سرویس‌های کوتاه‌کردن URL معمولاً سرویس‌های آنالیز بازدید ارائه میکنند؛ که ما را در یافتن این‌که چه تعداد کاربر (از چه کشور‌هایی) در چه زمانی روی لینک کوتاهمون کلیک کرده اند، کمک می‌کند. با استفاده از این سرویس‌ها، ما متوجه شدیم که حداقل 161349 کلیک بر روی ۳۰ لینک کوتاهی که به بدافزار پوششی منتقل می‌شدند، انجام شده است که هر یک می‌توانسته است موجب آلودگیِ یک دستگاه اندرویدی شود. اطلاعات زمانی مشخص کرد که بیشترین کلیک‌ها در چند روز ابتدایی ساخته‌شدن لینک انجام شده است.
پنج کمپینِ فیشینگِ اروپایی
از فوریه‌ی 2016 تا آوریل 2016، محققان امنیتی خبر از سه کمپینی دادند که شامل بدافزار پوششی اندرویدی بود که با استفاده از فیشینگِ اسمسی پخش می‌شد. طبق توضیحات گزارش‌ها،تحقیقات اخیر ما مشخص کرده که این فعالیت‌ها همچنان در حال توسعه در کشورهای دیگر اروپا؛ مانند آلمان و اتریش نیز هستند که در آنجا هم اثراتی داشته‌اند. ما این فعالیت‌ها را در پنج کمپین؛ همانطور که در جدول۱ قابل مشاهده است، دسته‌بندی کرده‌ایم.
جدول۱. نمای کلی پنج کمپین فیشینگ اسمسیِ اروپایی که بر اساس زمان شروع مرتب شده‌اند.
(*: در ابتدا توسط محققان FireEye عمومی شد)
لینک‌های کوتاه به صورت مشترک در همه‌ی این پنج کمپین استفاده شده بودند. در مجموع ما ۳۰ لینک کوتاه‌شده یافتیم. برخی سایت‌های کوتاه‌کردن آدرس، سرویس آنالیز ارائه میکنند؛ که از طریق آن هر کس می‌تواند ببیند که چند نفر روی لینک کلیک کرده‌اند و این کلیک‌ها از چه کشورهای نشأت می‌گرفته‌اند. برای مثال، تصویر۲ نشان می‌دهد که ۱۳۵ کلیک از آلمان بر روی یکی از نمونه‌های Whats-Germany، و 1633 کلیک از اتریش روی یکی از نمونه‌های Post-Austria انجام شده است.
تصویر۲. صفحه‌ی آنالیز نمونه‌های Whats-Germany و post-Austria
تکامل کد
در کمپین‌های فیشینگ اسمسی فوق، ما مشاهده کردیم که کد بدافزار با گذر زمان در حال تحول است. سازنده‌های بدافزار به نظر با پشتکار در حال تلاش برای بهبود کد هستند؛ برای مثال با اضافه کردن برنامه‌های هدفِ جدید، obfuscate کردن کد برای جلوگیری از تشخیص‌داده‌شدن، و تلاش برای دور زدن محدودیت‌های App Ops.
اضافه‌کردن برنامه‌های هدفِ جدید
همه‌ی پنج کمپین تلاش دارند تا از برنامه‌های خاص هدفی، دزدیِ اطلاعات تعیین هویت کنند. وقتی برنامه‌ی مخرب شروع به کار می‌کند، یک سرویس در پس‌زمینه اجرا می‌شود تا برنامه‌هایی که در حال نمایش روی صفحه هستند را مانیتور کند. وقتی سرویس متوجه آن می‌شود که برنامه‌ی در حال نمایش روی صفحه، یکی از برنامه‌های مورد هدف است، یک نمای روکشی که با دقت مشابه آن طراحی شده است را روی برنامه‌ی هدف به نمایش در می‌آورد.
آنالیز کد بدافزار نشان می‌دهد که این وظیفه با استفاده از یک متد در سرویس اصلی، به نام initInjTask (در اکثر موارد) اجرا می‌شود. شکل۳ کد initInjTask را در یکی از اولین نمونه‌های کمپین MPayDenmark نمایش می‌دهد که در آن یک برنامه‌ی محلی به نام MobilePay مورد هدف قرار گرفته بود.
شکل۳. کلاس MobileBank قرار است اجرا شود تا پوششی باشد برای برنامه‌ای با نام dk.danskebank.mobilepay
(کد از برنامه‌ای با کد MD5 روبرو به دست آمده: 49dac3b35afb2e8d3605c72d0d83f631)
شکل۴ کد initInjTask را در یک نمونه‌ی Whats-Italy نمایش می‌دهد؛ که در آن هدف به یک برنامه با کاربرد گسترده‌تر تغییر کرده بود: مسنجر WhatsApp.
شکل4. کلاس Cards قرار است اجرا شود تا پوششی باشد برای برنامه‌ی com.whatsapp
(کد از برنامه‌ای با کد MD5 روبرو به دست آمده: 97c2d04aa0f3c3b446fc228c1dbc4837)
شکل5 کد initInjTask را در یک نمونه‌ی Whats-Germany نمایش می‌دهد؛ که در آن هدف به دو برنامه‌ی WhatsApp و Google Play Store تغییر کرده بود.
شکل5. کلاس Cards قرار است اجرا شود تا پوششی باشد برای برنامه‌های WhatsApp و Play Store
(کد از برنامه‌ای با کد MD5 روبرو به دست آمده: 9e9d9a3717eed4d558a3f5eddb260901)
شکل6 کد initInjTask را در یک نمونه‌ی Post-Austria نمایش می‌دهد(در این مورد، کد برنامه‌ی مخرب obfuscate شده بود؛ کد از فایل jar افتاده استخراج شده است). در مجموع، هشت برنامه‌ی محبوب جهانی، من‌جمله Uber و WeChat در رادار آن بودند.
شکل6. کلاس cqkwjqjtoz قرار است اجرا شود تا پوششی باشد برای هشت برنامه‌ی محبوب
(کد از برنامه‌ای با کد MD5 روبرو به دست آمده: d70296d3dc4937dedd44f93bb3b74034)
Obfuscateکردنِ کد
در کمپین‌های اولیه، من‌جمله MPay-Denmak, Whats-Italy و Whats-Germany، بیشتر برنامه‌های مخرب به صورت obfuscate نشده بودند و مهندسان معکوسِ با تجربه به سادگی می‌توانستند با کد disassembled شده کار کنند.
شکل7 کد manifest و ساختار کد نمونه‌های ابتدایی را نشان می‌دهد. با این دو بخش از اطلاعات می‌بینیم که سه receiver برای اهداف مختلفی رجیستر شده‌اند: برای مدیریت SMSهای دریافتی؛ برای درخواست برای دسترسی admin؛ و برای شروع برنامه در هنگام بوت شدن و مدیریت دو رویداد مرتبط به اپلیکیشن. همین‌طور دو سرویس وجود دارند که برای اجرا در پس‌زمینه ساخته شده‌اند و چهار activity که برای تعامل با کاربر هستند. با اطلاعات کلی‌ای که در دست داریم، آنالیزورهای بدافزار ماهر می‌توانند به سادگی بفهمند که هر قسمت از کد چه نقشی دارد و در ادامه متوجه شوند که چطور این قسمت‌ها با یکدیگر کار میکنند تا به نتیجه‌ی بدافزار برسند.
شکل7. ساختار کد و فایل manifest از یک کد اولیه و obfuscate نشده
از آوریل 2016، مشاهده کردیم که همه‌ی نمونه‌های دیتابیس ما از تکنیک‌های obfuscation استفاده کرده‌اند. با obfuscation، فایل manifest به نسبت برای خواندن سخت‌تر شد و ساختار کد به طور کامل متفاوت شد.
شکل8 یک نمونه را نشان می‌دهد که در کمپین PostDanmark است. ساختار کد در سمت چپ نشان می‌دهد که چهار class به نام‌های a,b,c,d و mrtbeig با نام پکیج مشترک com.atrdectn.ioitsrc وجود دارند. در سمت راست، فایل manifest نشان می‌دهد که چهار receiver وجود دارد؛ هفت سرویس و چهار activity؛ البته با نام پکیج متفاوتِ com.lpygioep.tjzcverotl. خوب پس کدِ این کلاس‌های تعریف شده کجاست؟ هدفِ این کلاس‌هایی که در چپ نام‌گذاری شده‌اند چیست؟ این‌جا کد برای آنالیز شدیداً پیچیده‌تر شده است.
شکل8. ساختار کد و فایل manifest از کد obfuscate شده
تحقیقات عمیق‌تر نشان داد که این کلاس‌ها که در سمت چپ تعریف شده‌اند payload واقعی را می‌سازند و view فیشینگ را روی هشت برنامه‌ی شناخته‌شده‌ی معروف نمایش می‌دهند. کد آنها در واقع در فایل assetای به نام mptxip.dat ذخیره شده است که به صورت خاصی encode شده است.
کلاس‌های سمت چپ در واقع کد را unpack میکنند تا فایل asset را دیکد کنند، تا payload واقعی را در زمان اجرا بارگذاری کنند و از reflection برای اجرای کد مخرب در payload استفاده کنند. این پروسه به نسبت پیچیده‌تر است و ابتدا یک سری آنالیز کد استاتیک نیاز دارد تا مشخص شود چه چیزی در کد موجود است، سپس آنالیزهای دینامیک(زمان اجرا) تا payload واقعی را به دست آید؛ و سپس هر دو آنالیز برای فهمِ payload واقعی. سازنده‌های آنتی‌ویروس‌ها همواره در شناسایی اینگونه تهدیدها دچار مشکل هستند. به طوری‌که در 8 ژوئن 2016، تنها 6 آنتی‌ویروس از 54تا، توانستند این نمونه‌ها را به عنوان ویروس تشخیص دهند.
دورزدن محدودیت App Ops
اندروید از permissionها برای اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کند تا مشخص کند که یک برنامه چه رفتارهای حساسی می‌تواند انجام دهد. در نسخه‌های قبلیِ سیستم‌عامل اندروید، وقتی یک برنامه نصب می‌شد، از کاربر خواسته می‌شد تا دسترسی‌هایی که برنامه درخواست می‌کند را تایید کند. اگر کاربر با این دسترسی‌ها مخالفت می‌کرد، برنامه نصب نمی‌شد؛ که مفهومش «همه یا هیچ» است(یا برنامه نصب می‌شود یا کلاً نصب نمی‌شود، حد وسطی نداریم). App Ops یک سرویس است که در اندروید 4.3 برای اولین بار به کار رفت، و کارش آن است که اجازه می‌دهد دسترسی‌های یک برنامه در زمان اجرا تغییر کند. با استفاده از App Ops، کاربر می‌تواند بعضی دسترسی‌های برنامه را در زمان اجرا تایید یا رد کند. به طور جالبی مشاهده کردیم که از کمپین What-Italy به بعد، بدافزارهای پوششی شروع به اضافه کردن کدهایی کردند که سعی داشت این محدودیت را دور بزند.
شکل۱۰ قطعه‌کدی را در کلاسِ MainService نشان می‌دهد که در زمان شروع اپلیکیشن توسط launcher activity اجرا می‌کردد. این قطعه‌کد بررسی می‌کند که آیا build version این دستگاه 19 (یعنی اندروید 4.4) هست یا نه؛ و این‌که آیا App Ops دسترسیِ WRITE_SMS را محدود کرده یا نه. اگه هر دو شرط صحیح باشند، بدافزار تابع setWriteEnabled را از کلاسِ SmsWriteOpUtil(در خط 93) صدا می‌کند تا دوباره دسترسیِ نوشتنِ SMS را فعال کند.
شکل9. کدی برای چک کردن و فعال‌سازی دوباره‌ی دسترسیِ نوشتن SMS
شکل۱۰ کد اصلیِ SmsWriteOpUtil را برای فعال‌سازی دوباره‌ی دسترسی نوشتن SMS نشان می‌دهد. در خط 60، یک handle به سرویس سیستمیِ App Ops وصل شده است. در خط 61، reflection برای گرفتن دسترسی به کلاسِ خاص استفاده شده است. در خط 64 . 65، متدهای reflection، یعنی getMethod و invoke برای صدا زدنِ یک متد به نام setMode استفاده شده‌اند. این متدهای API معمولاً برای استفاده توسط کد فریم‌ورک‌های دیگر و یا اپلیکیشن‌های از پیش نصب شده ساخته می‌شوند. هر چند در این کیسِ خاص، گردانندگان تهدید از reflection برای دور زدن محدودیت App Ops استفاده میکنند.
شکل10. کدی که از reflection برای صدا کردن سرویس App Ops استفاده می‌کند تا دسترسی نوشتن SMS را فعال کند.
سایت‌های میزبانی
برای اجرای کمپین‌های فیشینگ اسمسی، گردانندگان تهدید اول باید مشخص کنند که کجا قرار است بدافزارشان را میزبانی کنند. سرویس‌های هاستینگ اشتراکی به شدت در کمپین RuMMS استفاده شده بودند، اما گردانندگان تهدید در این پنج کمپین آن‌را به استفاده از دامنه‌های شخصی، کوتاه‌کننده‌های URL، و سایت‌های هک‌شده کمی تغییر دادند.
دامنه‌های شخصی
در تحقیقات، ما متوجه شدیم که بعضی از دامنه‌های URLها، چند روز قبل از این‌که بدافزار روی آن‌سایت‌ها میزبانی شود رجیستر شده بودند. همچنین متوجه شدیم که هیچ سرویس دیگری روی این دامنه‌ها در حال اجرا نبود. این واقعیت‌ها ما را به این حقیقت می‌رساند که باور کنیم آن سایت‌ها صرفاً برای کمپین‌های فیشینگ اسمسی ثبت شده بودند.
برای این‌که کاربران قربانی فریب بخورند و روی این لینک‌ها کلیک کنند، دامنه‌ها هر کدام صرفاً برای یک کمپین بهینه‌سازی نامی شده بودند. برای مثال، در کمپین اولیه‌ی MPay-Denmark، گردانندگان تهدید از سرویس Danish postal service به عنوان یک نمایه استفاده کرده بودند و پیام دریافت شده عبارت بود از «شما یک MMS از XXX دریافت کرده‌اید. لینک ... را دنبال کنید تا این پیام را مشاهده نمایید». در نتیجه بسیاری از دامنه‌ها حاوی کلمه‌ی mms، و you بودند؛ مانند mmsforyou.pw، mmsservice.pw و mmstildig.net (til dig در زبان دانمارکی به معنای «برای شما» است).
در کمپین بعدی PostDanmark، پیام فیشینگ اسمسی به صورت «بسته‌ی شما برای دریافت آماده است. لینک ... را دنبال کنید تا همه‌ی اطلاعات بسته‌تان را مشاهده کنید» بود. در نتیجه بسیاری از آدرس دامنه‌ها عبارت‌هایی مانند post، و یا danmark را دارا بودند؛ مانند postdanmark.net، postdanmark.online، postdanmark.menu و postdanmarks.com. دقت کنید که آدرس سایت رسمیِ پستِ دانمارک، www.postdanmark.dk است. در نتیجه همه‌ی این آدرس‌های فیشینگ در واقع قصد تقلیدِ دامنه‌ی پست دانمارک اصلی را داشته‌اند.
لینک‌های کوتاه‌شده
یک صفحه نمایش با اندازه‌ی کوچک، لینک‌های کوتاه‌شده را برای دستگاه‌های تلفن بی‌نقص می‌سازد. گردانندگان تهدید به ظاهر این واقعیت را می‌دانسته‌اند، و از آن استفاده کرده‌اند تا به مقصود خود برسند. زمانی که این پنج کمپین را در اروپا مانیتور می‌کردیم، متوجه شدیم که لینک‌های کوتاه‌شده‌ی مشاهده‌شده به تعداد زیاد استفاده می‌شده‌اند. در مجموع، ما چهار سرویس کوتاه‌سازی لینک را مشاهده کردیم که هر کدام حداقل یک بار استفاده شده بودند، من‌جمله bit.ly, tr.im, is.gd و jar.ma.
از این چهارتا، bit.ly از همه بیشتر مورد استفاده قرار گرفته بود. در مجموع ما ۲۷ لینک bit.ly را که از فوریه‌ی 2016 تا ژوئن 2016 استفاده شده بودند، شناسایی کردیم. سه سرویس کوتاه‌سازی لینک دیگر تا ژوئن 2016 مشاهده نشده بودند، و فقط یکی از آنها برای هر سرویس استفاده شده بود. تنوع‌دهی به سرویس‌های کوتاه‌سازی لینک به ما این امر را نشان می‌دهد که گردانندگان این تهدید سعی دارند از شناسایی شدن فرار کنند.
سایت‌های هک‌شده
هزینه‌بر است که بخواهیم از دامنه‌های شخصی برای میزبانی بدافزار استفاده کنیم. گردانندگان تواناتر تهدید ممکن است بخواهند از یکی از وب‌سایت‌هایی که پیش‌تر هک شده و به آن دسترسی دارند برای امر میزبانی استفاده کنند. البته این احتمال موجود است که سایت قربانی متوجه میزبانی بدافزار بشود و آن‌را حذف کند، در غیر این صورت روش میزبانی روی سایت‌های هک‌شده به نظر عملی می‌آید. شناسایی شدن بدافزار روی هاست‌ها عمدتاً تا زمان طولانی انجام نمی‌شود، و تعداد کلیک‌های قربانی‌ها معمولاً در ابتدای زمان شروع کمپین، نسبت به ده‌ها روز بعد بیشتر است.
در زمان مانیتور کردن این پنج کمپین فیشینگ اسمسی، ما مشاهده کردیم که سایت‌های هک‌شده به کرات استفاده می‌شدند. برای مثال، لینکِ آنالیز برای لینک کوتاه‌شده‌ی hxxps://bitly[.]com/1qRey7a+ به ما نشان می‌دهد که در ۱۳آوریل ۲۰۱۶، وب‌سایتِ kgiexport.com یک برنامه‌ی اندروید با نام post.apk را میزبانی می‌کرده است.
چند کلیک؟
دوتا از سرویس‌های کوتاه‌سازیِ لینک، یعنی bit.ly و tr.im صفحات آنالیز برای لینک‌های کوچک‌شده‌ای که می‌سازند ارائه میکنند. شکل۲ صفحه‌ی آنالیزی که برای لینکی از bit.ly است را نشان می‌دهد. شکل۱۳ یک اسکرین‌شات از صفحه‌ی آنالیزی که توسط tr.im ارائه شده است را نشان می‌دهد. برای این صفحات، ما می‌توانیم اطلاعاتی در مورد این‌که چند نفر روی لینک کوتاه‌شده در زمانی خاص کلیک کرده‌اند، و همچنین کشور مبدا این کلیک‌ها به دست آوریم.
شکل11. صفحه‌ی آنالیزی که توسط tr.im ارائه شده است.
جدول۲ اطلاعاتی را مرتبط با 28 لینک کوتاه‌شده‌ای که مانیتور شده‌اند به دست می‌دهد.
جدول۲. تعداد کلیک‌ها روی هر لینک کوتاه شده
در مجموع ۲۸ لینک کوتاه‌شده، ۱۶۱۳۴۹ بار کلیک شده اند. از این کلیک‌ها، ۱۳۰۶۳۶ تای آنها از کمپین PostDanmark آمده‌اند، که نشان می‌دهد پیام‌های فیشینگی که ادعا شوند از اداره پست آمده‌اند موفق‌تر خواهند بود(!). ما همچنین متوجه این شدیم که تعداد کلیک‌ها چند روز بعد از ساخت این لینک‌ها افت کردند. برای مثال 96631 کلیک(67.06٪) کلیک‌ها در روز اول ساخته شدن لینک‌های کوتاه انجام شده‌اند و 30749 کلیک (21.33٪) در روز دوم ساخته‌شدن انجام شده‌اند. این کلیک‌ها به صورت عمده از دو کشور می‌آمده‌اند: دانمارک(88.66٪) و اتریش(5.30٪). یک سری کشورهای دیگر نیز ممکن است مورد هدف قرار گرفته باشند؛ من جمله آلمان، لوکزامبورگ، اسپانیا، سوئد، نروژ، بریتانیا، هلند، ایتالیا، یونان و ترکیه.
سرور C2
همه‌ی بدافزارهایی که آنالیز کردیم با یک سرور پیکربندی‌شده‌ی C2 برای ارسال اطلاعات مرتبط با دستگاه و گرفتن دستورات مرتبط بودند. آدرسی که برای ارتباط با سرور استفاده می‌شد به فرم http://$C2.$SERVER.$IP/?action=command بود. در مجموع ما ۱۲ سرور C2 که در پنج کشور مختلف میزبانی می‌شدند را پیدا کردیم که در این کمپین‌ها مورد استفاده قرار گرفته بودند. جدول۳ اطلاعاتی را مرتبط با این سرورهای C2 ارائه می‌کند.
جدول3. اطلاعات مرتبط با سرورهای C2
به طور خاص، آدرس آیپیِ 85.93.5.109 توسط 24 بدافزار در کمپین‌های PostDanmark و post-Austria استفاده شده بود. آدرس آیپیِ 85.93.5.139 توسط 8 بدافزار در کمپین PostDanmark استفاده شده بود. دقت کنید که چهار سرور اول C2 در رنج آیپی مشابه 85.93.5.0/24 هستند. در مجموع ما 38 نمونه بدافزار پیدا کردیم که با این چهار سرور C2 از مارس 2016 تا ژوئن 2016 در ارتباط بودند.
آیا این بدافزارها قسمت کوچکی از یک چیز بزرگتر هستند؟
وقتی اطلاعات ثبت این دامنه‌های شخصی را بررسی می‌کردیم، یک چیز جالب پیدا کردیم: در مارس 2016، یک ایمیل(l[REDACTED]a@gmail.com) به تنهایی سه دامنه‌را، من‌جمله postdanmark.org, postdanmark.menu و mmstildig.info را برای دوتا از پنج کمپین ثبت کرده است. با استفاده از reverse lookup، ما چهار دامنه‌ی مشابه را پیدا کردیم که با ایمیل آدرس مشابهی در مارس 2016 ثبت شده بودند. جدول 4 اطلاعاتی را در رابطه با این دامنه‌ها ارائه می‌کند.
جدول4. دامنه‌هایی که توسط گرداننده‌ی تهدید احتمالی(l[REDACTED]a@gmail.com) ثبت شده‌اند.
سه دامنه‌ی اول برای میزبانیِ بدافزار کمپین‌های MPay-Denmark و PostDanmark استفاده شده بودند. ما هیچ شواهدی مبنی بر این‌که چهار دامنه‌ی بعدی برای کمپین‌های مشابه استفاده بشوند پیدا نکردیم؛ اما ایمیل آدرس ثبت‌کننده‌ی مشابه و نام‌گذاری مشابه آنها این مفهوم را منتقل می‌کند که احتمالاً آنها هم برای قصد مشابهی ساخته شده‌اند.
جمع‌بندی
فیشینگ اسمسی یک الگوی جدید برای آلوده‌کردن کاربران موبایل ارائه می‌کند. کمپین‌های فیشینگ اسمسی بعدی که در اروپا پخش شدند نشان می‌دهد که هنوز فیشینگ اسمسی یک ابزار محبوب در بین گردانندگان تهدیدها برای پخش کردن بدافزارشان است. به علاوه گردانندگان تهدید از آدرس‌های میزبانی متنوع و سرورهای C2 متفاوتی استفاده میکنند و به طور مداوم در حال بهبود دادن کد مخرب خود برای آلوده‌کردن تعداد کاربران بیشتر و فرار از شناسایی شدن هستند.
برای محافظت از خود در برابر این تهدیدها، FireEye پیشنهاد می‌کند که کاربران برنامه‌هایی خارج از app storeهای رسمی نصب نکنند، و قبل از کلیک روی هر لینکی که منبع آن مشخص نیست، احتیاط‌ها را رعایت کنند.
برای پیدا کردن و دفاع در برابر این حملات، ما از مشتریان خود می‌خواهیم تا برنامه‌ی FireEye MTP/MSM که برای امنیت موبایل است را نصب کنند. این به مشتریانمان کمک می‌کند تا تهدید‌های مشابه را در حوزه‌ی کاربری خود ببینند و همچنین آنها را قادر می‌سازد تا به سادگی دستگاه‌هایی که ممکن است هک شده باشند را پیدا کنند. به علاوه ما مشتریان خود را به استفاده از لوازم NX توصیه می‌کنیم تا با اسکن شبکه‌ی Wi-Fi خود توسط آن، دسترسی کاملتری به دستگاه‌ها موبایل برسانند.
ضمیمه: نمونه‌ها
df53b59e354462cd0e704b7b21a750f7
6eb92667ebbbcb2c7ddf6230462222fd
3841abcef2b1b37aa7e2d47c535ca80e
265d37013e1ea39b868515cce157dfeb
49dac3b35afb2e8d3605c72d0d83f631
ffe98d97e7d827aa19abb968a528f3fe
f4b8d64af0a53472901b50621f19d6bf
e1d79608b649c22004ad7cc1cd049528
ef5c9b15755719597481c501f6b603ce
6a300ded487671ef39388b8d28927a83
d33b718737de5aa685672a2004e0fa3c
d83d833092a4fa5ecc436d4246c2f7ce
97c2d04aa0f3c3b446fc228c1dbc4837
82b1006a5f45a6d2baf69544414ada81
9e9d9a3717eed4d558a3f5eddb260901
82d89319fabd998328cc6d4efc4db863
228a4b723bf3d8adc53a69dd0f36c746
e911df33f1d156b3309a4ac220c52070
2b90fca41272bec8b8ffefbb2456c001
40449a2ec48c3e630b2eb8c8089828cf
8d0a03981daa93210e184e7fff02883c
fbdde37d41d12f21c049c570c9bda3de
a18818cb3fb6f189560991cef6d1f929
bf7b72dbb2a9155dabc4eda31d273b92
9762441d52bdec725eff6f2f65e721e9
dba6b4bbf61e054fb978acaf70c3d849
93922ee5fbd149f31b0161deca76df77
035d1f3b7fb532a33de7a8445f9fa325
3f2017a5acb3e57801e2771341287001
06e74df867e9cb5c1bafc98165c6c248
20f4cd2baa09e0bd5e12dab50c0898cd
af7a8d32865e8caf51a99c52834d4422
82d89319fabd998328cc6d4efc4db863
bee3746684b072867a5b202bfc5527dd
a18818cb3fb6f189560991cef6d1f929
8959513f65bcca6f16faef59ad2d152f
cfa92cbcb0674429cc9ce216cc008902
d73d54f6f86c58030477cc9a96eedb85
2f4d81ef1b10bf72d0dba0fdf354527f
701d57504444344b8d5e79bcabcd3dca
fcb4ef63f1d8a3a044ac6f8a7c262546
05131969af2ae6cbfddf789512f02aa2
6e93a7f7911b3e9b522be4b8f950cca4
542f8f77e101d4e8e5d1ef34a3f0df1c
d0a6ba40e05047dc2cff12935c4cf4fb
23988abad7c7b2ecdda23ae7194b7a0d
2c055d7b5199604cd5cf3441073b36b3
a72aa534973eeaf0782a246d502107a3
f1c8a3337cbd56e01e478774f5d55278
da222d4b7993a62665b9eaef10c1846f
152f626eb92676f940ada4b7077acf16
7a99b60349703aed3ab28f498320f247
1b9e1cd2c7f8e227b2ae5fb5bc735536
d84ff5a7e7c0c33dcfa237299869bc34
d70296d3dc4937dedd44f93bb3b74034
88b23b6a5c1b72aeff2fc42e05c173a7
036258e2c51e21c140b5838ce9bfb4f8
